Forum www.7dak.fora.pl Strona Główna www.7dak.fora.pl
Forum pasjonatów 7 Dywizjonu Artylerii Konnej Wielkopolskiej
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy    GalerieGalerie   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

"Rynsztunek konia sportowego" - artykuł kpt. Bylcz

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum www.7dak.fora.pl Strona Główna -> Koń... czyli podstawa w konnej artylerii
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Paweł_39
Pułkownik


Dołączył: 01 Paź 2009
Posty: 10567
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Sob 14:50, 29 Gru 2012    Temat postu: "Rynsztunek konia sportowego" - artykuł kpt. Bylcz

Artykuł kapitana Konstantego Bylczyńskiego z 7 D.A.K. dotyczący oporządzenia używanego w wojskowym sporcie konnym lat 30-tych. Brak początku tekstu. Przepisano z rękopisu otrzymanego od rodziny kapitana. Pisownię starałem się zachować oryginalną.

KAPITAN KONSTANTY BYLCZYŃSKI służył w 7 D.A.K. do 1932 r. Był bardzo dobrym jeźdźcem, brał udział w zawodach sportowych. Związany z Wielkopolskim Klubem Jazdy.




Cytat:

(…) lub plecione z 4-5 pasów. Przy wędzidle bywa ułożona na wodze zasówa, sporządzona z dwóch skórek zszytych ze sobą. Służy ona to uniemożliwienia zasunięcia (nieczytelne) na sprzączkę, co może spowodować martwicę tegoż.

Przy tej sposobności wspomnę o rodzajach zapięć przy uzdach sportowych. Otóż 1. Zwyczajne sprzączki, 2. haczyki, 3. spinki, 4. zasuwki i nareszcie zeszycie. Sposoby rozmieszczenia tych zapinek celem pasowania uzdy są: a) jedna na górze, b) 2 na końcach górnych rzemieniami policzkowymi. Przy sposobie a) zapinane przy podgardlu może nie egzystować lub w tym wypadku przy wkładaniu i zdejmowaniu musi być odpinana każdorazowo zapinka.

Elegancka sportowa uzda jest zrobiona z szerokich 1 1/5 – 2,5 cm rzemieni policzkowych i takiegoż naczółna, podgardle i rzemień podtrzymujący nachrapnik – łącznie 7 do 10 mm - nie powinny posiadać żadnych błyszczących, rzucających się w oczy ozdób w rodzaju klamer, szerokich, podwójnych sprzączek itp. Zaponki muszą być jak najprostsze ew. niklowane i najmniej widoczne. Przy założeniu munsztuka wędzidło przekłada się na sprzecjalny ogłów – w tym wypadku wodze musza być gładkie.

Uzda wyścigowa, posiadając zalety dopiero co wymienione, różni się od konkursowej tem, że jest zwykle z bardzo wąskich rzemieni (wyłączając wodze), obliczonych na lekkość. Oprócz płaskich rzemieni używa się taśm do sporządzenia takiej uzdy i sznurów obszytych skórą na okrągło. Naczółen przy wodzach wyścigowych przeważnie opatrzony jest barwami właściciela. Wodze do wyścigu używane są: taśmowe, skórzane oplecione, lub obłożone w miejscu trzymania gumą. Z własnej praktyki wiem, że najlepsze wodze do wyścigu są taśmowe, a to z następujących powodów. W wyścigu oparcie konia ne wędzidło jest większe niż przy jeździe konkursowej, szczególnie jeżeli koń jest tzw. „puler” to jest rwący naprzód, którego trzeba mocno trzymać i przeciwdziałanie ręki się większe. Co za tem idzie wodza musi w ręku dobrze siedzieć i to się osiąga najlepiej przy wodzy taśmowej. Następnie koń wyścigowy więcej się pieni, przez co skóra, a nawet guma robi się wilgotna, śliska i utrudnia dobry chwyt, przeciwnie wodza taśmowa im więcej jest mokra tym lepiej jest ją trzymać. Gumowe wodze są dobre dopóki się nie wytrą nacięcia na nich. Potem są tak śliskie szczególnie w chłodne dni, że trudno je w ręku utrzymać.

Wędzidła są najróżniejsze; nie będę wymieniał wszystkich, ponieważ praktycznego zastosowania wiele z nich nie ma. Wspomnę tylko o najwięcej używanych przy ujeżdżaniu no i w sporcie. A więc grube, cienkie, gumowe, płaskie okrągłe, amerykańskie. Najlepsze są wędzidła płaskie, szerokie z amerykańskimi dużemi kołami, gdyż takie wędzidło nie zajmuje dużo miejsca w pysku konia, nie sprawa jednocześnie bólu koniowi. Kółka przy wędzidle grają ogromną rolę w hippice. Bywają naprzykład wypadki kiedy trzeba bardzo energicznie pociągnąć za jedną wodzę i koń się przy tem opiera działaniu tejże. W tym wypadku małe koło nie opatrzone w tzw. wąsy może się wślizgnąć do pyska i wędzidło przestaje działać należycie. Lepiej już zatem mieć wędzidło z dużemu kołami. Chociaż i na małe koło jest rada. Mianowicie łączy się obydwa kółna pod brodą rzemieniem. Gumowe wędzidło używa się przeważnie na konie wyścigowe młode i bardzo wrażliwe w pysku. W każdym razie jako zasadnicze wędzidło trzeba przyjąć szerokie, płaskie, a przynajmniej bardzo zbliżone do niego. W każdem razie w wypadku niemożności dostania takowego – grube. Cienkie wędzidła można użyć w wyścigu kiedy za wszelką cenę trzeba utrzymać konia, nie bawiąc się w naukę konia. Do takich ostatecznych środków można zaliczyć również tzw. „Szprunt” jest to coś w rodzaju wędzidła ściągającego. Sporządza się takie podkreślam "narzędzie katuszy" z grubej skręconej struny o średnicy 8-10 mm długości 30-35 cm. Może być ona dla mocy obszyta skórą. Na obydwu końcach są umocowane kółka do zapięcia wodzów. Prócz tego na żyłę tą włożone są luzem 2 kółka do których się przypina rzemienie policzkowe uzdy. Zakłada się taki przyrząd do pyska w ten sposób że środkowa jego części leży na podbródku w tem mniej więcej miejscu, gdzie się przypina łańcuszek do munsztuka, a obydwa końce skrzyżowane przekłada się przez pysk. Przy naciągnięciu wodzów pętla sformowana w ten sposób uciska jednocześnie z wszystkich stron na dolną szczękę, mocniej wszakże na dolne dziąsło. Jeszcze raz zaznaczam jednak, że coś podobnego można użyć tylko w ostateczności kiedy nie przebiera się w środkach dla osiągnięcia celu, nigdy jednak w sporcie.

Opiszę jeszcze jeden rodzał kiełzna, lecz z góry uprzedzam, że uważany on jest w świecie sportowym za rzecz nieodpowiednią i prawdziwy sportsman wstydzi się coś podobnego założyć koniowi. Jest to pelham – kombinacja wędzidła z munsztukiem, tj. munsztuk ze ścięgierzem przełamanym w rodzaju wędzidła i kółnami do wódz wędzidłowych. Dobre to jest dla tzw. Sontagsreiterów.

Do rynsztunki sportowego należą również następujące części: filc, podkładka pod przedni łęk, czaprak z ciężarkami, derka, popręgi, podpierśniki, wytoki, bandaże, gąbka, rurka z kurkiem do pryskania nóg końskich, lonża z nawracaniem, ostrogi, palcat i bat. Filc musi być dokładnie wykrojony według formy siodła. Nie może być zbyt gruby lecz dobrze zbity bez żadnych ozdób, przymocowany do przystuły przedniej rzemykiem przyszytym do filcu tuż przed siodłem. Do konserwacji filcu dobrze jest podkładać pod spód czapraczek z płótna biały, w rogu którego może być najwyżej wyhaftowany monogram lub herb właściciela. Czapraczek taki musi być często zmieniany i prany. Pożytecznem jest mieć poduszeczkę, którą podkłada się pod przedni łęk dla zapobieżenia odparzenia konia. Poduszeczka taka bywa z wełny szydełkowej roboty lub ze zwoju obszytego mocnem suknem. W tym wypadku ku tyłowi musi być zwężone aby nie uciskało konia. Dobra jest także podkładka ze skórki sarniej.

Czaprak z ciężarkami
Dla jeźdźca biorącego udział w wyścigach niezbędną wprost rzeczą, bez której obejść się w tym wypadku prawie nie można – jest czaprak z ciężarkami. Przeciętna waga w wyścigach gentelmeńskich jest 75 klgr, ale bywają wypadku kiedy trzeba jechać na 82 i więcej klgr. Otóż czaprak musi być ściśle dostosowany do jeźdźca z tem wyrachowaniem, aby waga jego dpo dodaniu do niej wagi jeźdźca i siodła była = 83-84 klgr. Czaprak taki musi być zrobiony w ten sposób, aby zajmował jaknajmniej miejsca i by ciężar główny był umieszczony jak najwięcej ku przodowi i jak najbliżej do punktu najmniej ruchomego który znajduje się tuż pod kłębem. Taki czaprak jest niezbędny jak już mówiłem, ponieważ na żadnym torze (chyba tylko na warszawskim i to w ograniczonej ilości) czapraków urzędowych nie ma i nikt z uczestników czapraka ani ciężarków nie pożyczy, a to z następujących powodów. Zasadniczo do wyścigu waży się przed poprzedzającym biegiem. Jeżeli więc nawet ktoś z jeźdźców nie jedzie w danym wyścigu a nawet i w następnym, to zawsze woli do swego wyścigu mieć wszystkie potrzebne wyposażenie pod ręką, aby nie być niczem skrępowany. Następnie każdy z nas jest człowiekiem i zdarzają się wypadki, że po odbytym wyścigu nie zawsze pamięta się o natychmiastowem zwróceniu pożyczonego czapraka. Ponieważ są „ważniejsze” rzeczy na głowie jak to: założenie protokołu, podzielenie się z kolegami wrażeniami z wyścigu, odświeżenie się w bufecie itp. To też chyba tylko bardzo młody i niedoświadczony sportsman pożycza z miłym uśmiechem czaprak z ciężarkami i w większości wypadków tego gorzko potem żałuje, gdyż albo na czas go nie dostał, albo brakuje paru ciężarków.

Dera
Dera jest nie mniej potrzebnym atrybutem sportsmana. Różne są rodzaje derek, zwyczajny, kwadratowy koc, przykrywający konia tylko od kłębu w tył. Dalej dera przykrywająca prawie całego konia razem z pierścieniem. Następnie ciepłe, letnie. Na konie bardzo wrażliwe na zimno wkłada się również kapiszon na głowę i szyję z otworami dla uszu i nozdrzy. Kapiszon taki przypina się do dery i stanowi jego część składową. Przy tej okazji wspomnę również o popręgu do przytraczania dery. Jest to zwyczajny parciany popręg górny mający w miejscu zetknięcia się z grzbietem dwie poduszeczki. Popręg taki ma sprzączkę na brzuchu u konia i podtrzymuje część dery leżącą ba grzbiecie konia przechodząc przez specjalnie na ten cel wyciętymi otwory. Do przytrzymywania dery służy sznur łączący dwa tylne boki dery i luźno przechodzący pod ogonem konia. Zwykle w rogach dery właściciele umieszczają wyhaftowany lub naszyty monogram lub herb.

Popręgi
Popręgi bywają parciane, skórzane, plecione z pasów surowej skóry lub szpagatu i nawet jedwabne. Szerokość popręgów również jest różnorodna. Do siodeł większych, konkursowych używa się popręgów szerokich o 4 sprzączkach, które mogą być parciane, skórzane lub plecione. Do wyścigowych i roboczych – wiązanie z 2ma sprzączkami w tym wypadku do roboczych siodeł zakłada się dwa popręgi zachodzące na brzuchu konia tylny na przedni, a w wyścigowych 1. Popręgi te mogą być parciane lub jedwabne. W obydwóch wypadkach dobrze jest zakładać jeszcze jeden popręg przechodzący przez wierzch siodła przez specjalne na ten cel przyszyte do tybinek paski. Sprzączka przypięta jest na brzuchu konia. Przy odpiętej sprzączce znajduje się [urwana kartka] prawej strony konia. Dobrze jest mieć również na tylnym popręgu przyszyte dwa paski tuż pod tybinkami aby przełożyć przez nie popręg górny. Ochroni to poniekąd od obsuwania się popręgu w tył.

Podpierśnik
Podpierśnik jest to kombinacja 3ech rzemieni z których 2 górne połączone są tuż przed kłębem. Służy do udaremniania obsunięcia się siodła w tył. W pętlę na rzemieniu podbrzusznym zakładanie się przedni popręg, górne dwa przymocowane są specjalnemi rzemykami do przedniego łęku siodła. Często spotyka się podpierśniki nabijane świecącymi klamrami i szerokiemi sprzączkami etc., białe, kolorowe itd. Jest to uważane w świecie sportowym za zły ton. Dobre to jest do konkurów konia wierzchowego tzw. „hunter-show”, jazdy maneżowej, do karuzeli, ale nigdy do sportu.
Podpierśnik musi być sporządzony z takiej samej skóry jak uzda i tak samo skromnym. Do odmian podpierśnika należą także tzw. col-de-chasse. Jest to rzemień, lub taśma parciana lub jedwabna, biała lub ceglasta, przymocowana obydwoma końcami do klamer w przednim łęku. Taki przedmiot zakłada się do biegów myśliwskich, parkurów i semitrzel - Jagd’ów.

Wytok należy poniekąd już do części składowych podpierśnika. Są to widełki skórzane opatrzone na końcach kółnami kościanemi, mosiężnemu lub nikowanemi i przypięte do podpierśnika. Łuży do regulowania działania wodzy w kierunku ku dołowi. Bywają wytoki samodzielne, które w tym wypadku rozkładają się bez podpierśnika. Różnica jest ta, że widełki wytoku nie są przypięte do rozetki, a tworzą dalszy ciąg podbrzusza. Widełki te są podtrzymywane, aby nie opadały ku dołowi przez specjalnie na ten cel wkładany na szyję koniowi pasek.
Wytoku używa się na koniu zadzierającym łeb do góry ale też tylko w wypadkach kiedy nie przebiera się w środkach. Trzeba pamiętać, że wytok krępuje konia i przez to go psuje. Nigdy nie należy brać wytoku w czasie roboty, gdyż ta służby do poprawienia głowy konia, a nie do psucia.
Na koniu które, już są zanadto przyzwyczajone uciekać od działania wodzy przez zadzieranie głowy (o takim koniu mówimy że liczy gwiazdy) wkłada się tzw. martwy wytok. Do tego celu mogą służyć długie gładkie skórzane wodze, które się nie przypina do kółek wędzidłowych, a przepuszcza się przez nie, przepinając obydwa końce do rozetki napierśnika. Dobrze jest przypiąć przy tym do kółek wędzidłowych drugie wodze, aby ulżyć. Tego rodzaju wybory tylko w ostateczności.

Bandaże
Bandaże odgrywają bardzo wielką role w pielęgnacji nóg konia. O ich zastosowaniu powiem później, gdy będę mówił w ogóle o pielęgnacji konia, a teraz powiem jakie rodzaje bandaży spotykamy. A więc cienkie półcienne, które służą do bandażowania nóg koniowi w stajni przy kompresach chłodzących, dalej bandaże flanelowe, do kompresów ogrzewających, następnie bandaże filcowe sporządzone z miękkiego dobrze zbitego cienkiego filcu. Występują również bandaże filcowe sporządzone z miękkiego dobrze zbitego cienkiego filcu. Występują również bandaże gumowe. Te dwa ostatnie rodzaje bandaży służą do zmniejszenia naprężenia ścięgien nóg w czasie biegu. Bandaż jest to pasek szerokości 6-10 cm, długości 130 – 150 cm. Jeden koniec jest zeszyty w kąt opatrzony 2ma tasiemkami długości 30-40 cm. Bandaż nie może być obrąbiony, gdyż uwierałby nogę. Musi być elastyczny, ciągnący się, aby mógł dobrze się na nodze układać.

Dobrze jest uciec w stajni dwie gąbki do zdejmowania pętu z koni i do odświeżania koniowi pyska i nozdrzy przed i po wyścigu. Następnie rurkę gumową z kurkiem do założenia na kurek wodociągu, która służby do pryskania nóg końskich. Sito do przenoszenia owsa, grzebień i szczotkę drucianą, do rozczesywania ogonów i grzyw oraz bat. Jako środki pomocnicze służące przy jeździe konnej ostrogi i palcat. Ostrogi muszą być dostosowane do długości nóg jeźdźca: krótkie nogi potrzebują krótszego [nieczytelne – prawdopodobnie kennla] i odwrotnie. Kółno musi być nacięte w gwiazdkę tak, aby zęby były dość duże i szeroko rozstawione. Palcat – zwyczajna trzcina obszyta skórą, bambus lub fiszbin opleciony szpagatem, w przecięciu 10-12 mm, długości 70-80 cm. Trzeba pamiętać, że ostrogi i bat służą tylko jako środki ukarania konia lub wysyłania naprzód. Powinny być zatem mocno skromne i praktyczne.

Na zakończenie powiem parę słów o uniformach konnych w różnego rodzaju sytuacjach. A więc:
1) Konkurs hippiczny: siodło własne, popręgi białe lub żółte, wodze plecione lub taśmowe, uzda konkursowa, napierśnik lub w miarę potrzeby wytok, wędzidło płaskie amerykańskie (w miarę potrzeby Szprunt), dolny popręg, ostrogi, palcat. W miarę potrzeby bandaże.
2) Wyścig – ssiodło sportowe, czaprak z ciężarkami, czapraczek z numerkiem, napierśnik (wytok w miarę potrzeby), popręg i górny popręg, uzda wyścigowa, wędzidło amerykańskie płaskie lub gumowe, ew. zwyczajne z dużemi kółnami
3) Bieg myśliwski – siodło sportowe, czaprak z ciężarkami, czaprak z col-de-chasse, uzda maneżowa z nachrapnikiem w miarę potrzeby wytok, bandaże, popręgi jak do konkursu, górny popręg, bat.



Post został pochwalony 0 razy

Ostatnio zmieniony przez Paweł_39 dnia Sob 14:52, 29 Gru 2012, w całości zmieniany 2 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
kowalinho
Bombardier


Dołączył: 10 Mar 2009
Posty: 235
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: 1 pszwol

PostWysłany: Sob 17:30, 29 Gru 2012    Temat postu: Re: "Rynsztunek konia sportowego" - artykuł kpt. B

Paweł_39 napisał:
(...) prawdziwy sportsman wstydzi się coś podobnego założyć koniowi. Jest to pelham (...)


Moją uwagę przykuł ten fragment. Wink

Bardzo fajny i ciekawy artykuł, dzięki za wstawienie.


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum www.7dak.fora.pl Strona Główna -> Koń... czyli podstawa w konnej artylerii Wszystkie czasy w strefie CET (Europa)
Strona 1 z 1

 
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach


fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2002 phpBB Group
Regulamin