www.7dak.fora.pl

konrad

Artykuł z "Przeglądu Artyleryjskiego" Nr. 11. (Listopad) 1932 autorem jest Matzner Stanisław.

POKOJOWA STRZELNICA ZMNIEJSZONA

W poprzednim numerze Przeglądu Artyleryjskiego omówił major mgr. Surman dokładnie sposób przeprowadzenia ćwiczeń na terenowej strzelnicy zmniejszonej. W obecnym artykule mam zamiar przypomnieć i omówić pokojową strzelnicę zmniejszoną z tego powodu że:
1) strzelnica pokojowa daje mniej więcej te same korzyści w nauczaniu prawideł strzelania, co i strzelnica terenowa;
2) jest niezależna od warunków atmosferycznych, pory dnia i zajmuje mało miejsca;
3) jest używana niemal we wszystkich krajach.
Jeżeli chodzi o sam wygląd i budowę strzelnicy pokojowej, to trzeba podkreślić, że mamy ich kilka rodzai, począwszy od skomplikowanej maszyny "Baranoffa" (w Polsce strzelnica taka znajduje się tylko w Szkole Podchorążych Artylerji w Toruniu) a skończywszy na strzelnicach bardzo prostych, mało kosztownych i niewymagających wyszkolonej obsługi. W niniejszym artykule zajmę się strzelnicą pokojową najprostszego systemu, która może być wykonaną w każdym oddziale artylerji i to bardzo tanim kosztem.

Opis i urządzenie strzelnicy pokojowej.

Pokojowa strzelnica zmniejszona składa się z:
1) stołu z naniesioną siatką,
2)dekoracji,
3)stołka obserwacyjnego,
4)Wskaźników wybuchów i rozprysków,
5)lornetki,
6)loteryjki rozrzutu
7)linijki 20 cm.,
8)tablicy.
Ad1). Stół z naniesioną siatką (rysunek 1-szy).

Wymiary stołu: szerokość 1m., długość 1 m. 50cm., wysokość 1m. 30 cm.
Najwygodniej, gdy stół może być rozbierany, np. osobno blat stołu a osobno stojaki. Przez to uzyskujemy łatwość przenoszenia strzelnicy; gdy zaś strzelnicy nie używamy, zajmuje ona nam bardzo mało miejsca. Blat stołu pokrywamy szarym papierem (zwykły papier do pakowania) i przymocowujemy go pluskiewkami.
Teraz ustalić należy skalę strzelnicy pokojowej celem naniesienia siatki. Najdogodniejszą jest skala 1 : 1000 czyli 1m. Rzeczywisty odpowiada 1cm na strzelnicy. Otrzymamy w ten sposób teren zmniejszony o powierzchni 1km. Na szerokość i 1½ km. Na głębokość.
Po ustaleniu skali strzelnicy wykreślamy na stole siatkę kierunku i donośności, przy pomocy której będziemy mogli określać położenie strzału. Najpraktyczniej nanieść na siatce donośności od 3500 m. do 5000m., gdyż są to donośności najczęściej używane najbardziej skutecznego ognia artylerji lekkiej. Naniesienie samej siatki rozpoczynamy od wykreślenia przez środek długiej osi strzelnicy, na której odcinamy w skali przyjętej wartości co 100m., rozpoczynając od donośności 3500m. Każdą z tych donośności opisujemy. To samo czynimy po obu długich bokach stołu i powstałe w ten sposób trzy punkty łączymy prostą linją. W zasadzie linja tych samych donośności z jednego stanowiska działa przedstawia się w formie łuku, jednak błąd, jaki popełniamy przez kreślenie linij prostych, nie ma żadnego praktycznego znaczenia.
Po naniesieniu siatki donośności, kreślimy w przyjętej skali siatkę kierunków, wyrażoną w wartościach 10ͭ. Wartość metrowa 10ͭ jest różną dla różnych donośności. Dla donośności 3500 wartość metrowa 10ͭ wyraża się w skali 1 : 1000 w 3,5 cm.; a więc co 3,5 cm. Na dolnym brzegu strzelnicy naniesiemy punkty w prawo i lewo od osi długiej strzelnicy. To samo wykonywamy na górnym brzegu strzelnicy z tem, że odstępy te będą wynosiły 5 cm., gdyż górny brzeg przedstawia donośność 5000 m.
Punkty równoległe do osi długiej strzelnicy łączymy prostemi i otrzymujemy siatkę kierunku.
Linje na strzelnicy nie powinny być kreślone zbyt grubo, gdyż służą one tylko kierunkowi strzelania a nie strzelającemu, który mógłby je zauważyć przez lornetkę.
ad2). Dekoracja strzelnicy zależy od pomysłowości urządzającego strzelnicę. Jest jednak rzeczą pożądaną wszelkie dekoracje (domki, wiatraki, poszczególne drzewa i. t. p.) sporządzać z dość twardego papieru i, o ile możności w skali strzelnicy. Dekoracje na tylnym planie strzelnicy powinny być nieco wyższe celem uplastycznienia widoku. Dekoracje nie są na stałe przymocowane, lecz dowolnie można je przesuwać. Wystarczająca ilość dekoracyj dla jednej strzelnicy – około 10 sztuk.
ad 3). Stołek obserwacyjny specjalnego typu nie jest przyrządem niezbędnym, należy tylko przestrzegać, by lornetka strzelającego zawsze znajdowała się w jednem miejscu, gdyż z powodu małych odległości nawet nieznaczne przesunięcia lornetki powodują błędną obserwację strzału.
Bardzo praktycznym jest półkrąg z obsadą lornetki umocowany na trójnogu.
ad 4). Wskaźniki wybuchów i rozprysków.
Jako wskaźniki służą nam kulki z waty o średnicy 1cm., umocowane na drucie o długości około 20cm.
Dla wskazywania wysokości rozprysku jest wykres wartości metrowej jednej tysięcznej na donośnościach od 3500 do 5000 m. Wykres (rysunek 2-gi) sporządza się w skali strzelnicy u przykleja się na deszczułce.
Użycie wykresu: chcąc wskazać rozprysk o wysokości np. 100 (licząc od stanowiska baterji) i na donośności 4000m., przykładamy wskaźnik rozprysku di linji pionowej oznaczonej liczbą 4000m. W ten sposób by kulka waty opierała się o linję poziomą, koniec zaś drutu dotykał linji skośnej oznaczonej liczbą 10.
ad 5). Lornetka
Zdawałoby się, że o lronetce nie potrzeba pisać, jednak jest ona przyczyną największych kłopotów. Lornetki bowiem polowe mają za silne szkła dla obserwacji w pokoju, stąd często nie widzimy dokładnie albo samego celu albo podziałki. Przy użyciu lornetki polowej kierownik ćwiczenia musi sam osobiście zbadać, jak ma być oświetloną strzelnica, aby można było ulepszyć warunki obserwacji strzału; albo każe ustawić strzelnicę na jasnem tle (biały arkusz papieru za strzelnicą), lub też każe przyjąć, że strzelnica nie jest w podziałce 1 : 1000, lecz np. 1 : 500 (dwa razy większa podziałka), przez co strzelający może być dalej odsunięty od strzelnicy.
ad 6). Loteryjka rozrzutu taka sama jak przy strzelnicy terenowej i z takim samym zastosowaniem [tutaj był przypis, a w nim: „Przy ćwiczeniach na strzelnicy zmniejszonej można obejść się bez loteryjki, wiele przez to ćwiczenie nie straci (przypisek red.).”]

ad 7). Linijka 20cm. Dla obliczania odległości mniejszych niż 100 m.
ad 8 ). Tablica, na której podoficer strzelniczy zapisuje obserwacie i komendy strzelającego.

Metodyczne wskazówki do prowadzenia strzelania.

Zasadniczo do prowadzenia strzelania na strzelnicy pokojowej można stosować te same wskazówki metodyczne , jakie podał p. mjr. Surman dla strzelnicy terenowej, z następującemi jednak zmianami wynikającymi z właściwości strzelnicy pokojowej.
a) Kierownik strzelania nie wyznacza „pomocnika”, lecz sam wskazuje wybuchy lub rozpryski, ponieważ strzelanie na strzelnicy pokojowej należy uważać za strzelania wyłącznie instrukcyjne. Kierownik strzelania, pokazując sam strzał ma możność natychmiastowego zauważenia błędów popełnionych przez strzelającego, czy to pod względem obserwacji, czy w podwaniu nowej komendy, a tem samem – naprowadzić natychmiast strzelającego na właściwą drogę.
b) Wskazywanie celu na strzelnicy pokojowej nie może być tak podawane, jak na strzelnicy terenowej, gdyż nie ma na niej przedstawionego terenu, wobec tego cele wskazuje się wprost strzelającemu palcem.
c) Poprawianie wyników obserwacji strzelającego nie można przeprowadzać przez porówanie jej z wynikami obserwacji „nieprzydzielonych”, gdyż z powodu małej odległości i miejsca, z którego „nieprzydzielony” obserwuje, wynikają bardzo duże różnice obserwacji.
Na strzelnicy pokojowej trzeba przyjąć zasadę, że obserwację strzału podaje tylko strzelający, kierownik zaś strzelania, znając stosunek zmniejszenia i pokazując sam wybuchy, może bardzo łatwo obliczyć, jaką powinna być prawdziwa obserwacja.
d)Korzystanie przez „nieprzydzielonych” ze strzelnicy pokojowej może się wyrażać tylko przez kontrolowanie następnej komendy wydanej na podstawie obserwacji strzelającego. Dla ułatwienia tego konieczna jest tablica, na której podoficer strzelniczy (lub jeden ze słuchaczy) zapisuje obserwację i komendę strzelającego. Miejsce „nieprzydzielonych” w czasie strzelania powinno być tak wybrane, by dobrze widzieli tablicę, tego zaś co się dzieje na samej strzelnicy dokładnie oglądać nie potrzebują.
e) Ze względu na indywidualny charakter ćwiczeń na strzelnicy pożądanem jest, by ilość uczestników była jak najmniejsza, najlepiej gdy dca dyonu (kwatermistrz) prowadzi zajęcia z oficerami swego dyonu (dztwa) pułku. Trzeba więc, aby kazdy dyon miał swoją strzelnicę pokojową.
f) Odnośnie kolejności używania strzelnicy terenowej i pokojowej należy przestrzegać, żeby sprawdzanie wiadomości posiadanych przez strzelającego wpierw przeprowadzić na strzelnicy pokojowej, ze względu na całkowicie instrukcyjny charakter tych ćwiczeń, a dopiero potem przejść do ćwiczeń na strzelnicy terenowej.
Tak strzelnica pokojowa jak i terenowa jest tylko środkiem pomocniczym w opanowaniu prawideł strzelania. Posługiwanie się obu strzelnicami tylko wtedy da dobre rezultaty, o ile będzie w pułkach często stosowane. Przez ćwiczenia na strzelnicach wyrabia się u oficera pewność i umiejętność posługiwania się prawidłami instrukcji strzelania. Jeżeli w ten sposób ujęta zostanie nauka instrukcji strzelania, możemy być pewni, że na poligonie żadne „prawdziwe” ostre strzelanie nie będzie przedstawiało większych trudności, a na wykonanie zadania artyleryjskiego, stosownie do wymagań instrukcji, zużyjemy jak najmniej czasu i jak najmniej amunicji.

Piotrek

Brzmi to całkiem fajnie Wink

Marcin

Skąd ja to znam........
A przypominam sobie jako podporucznik miałem taką strzelnicę pod opieką Wink

jarema

@Marcin: mógłbym się zająć budową (makietki, makietki), tylko bym potrzebował Twojego pilotażu Wink