www.7dak.fora.pl

Paweł_39

Dziennik Rozkazów 1931 nr 17

Umundurowanie nowomianowanych podporuczników
rezerwy powołanych na ćwiczenia rezerwy

W związku ze zmianą ustępu drugiego § 1-go
rozporządzenia wykonawczego do art. 91 ustawy
uposażeniowej, ogłoszonego w Dzienniku Rozkazów
Nr 16/26 poz. 172 (zmiana w Dzienniku Rozkazów
Nr 18/31 poz. 220) — zarządzam:

Nowomianowani podporucznicy rezerwy powołani
na pierwsze ćwiczenia rezerwy otrzymują w formacji,
w której odbywają ćwiczenia, przedmioty umundurowania
typu żołnierskiego, a mianowicie:

1 furażerkę z orzełkiem,
1 płaszcz sukienny piechoty lub kawalerji,
1 kurtkę sukienną,
1 bluzę drelichową,
1 parę spodni piechoty lub kawalerji bez karwaszy,
1 parę spodni drelichowych,
1 parę trzewików juchtowych lub butów kawaleryjskich,
1 parę owijaczów sukiennych (w razie otrzymania
trzewików),
1 parę spinaczy (w razie otrzymania trzewików),
1 pas główny.

Furażerka, płaszcz, kurtka i bluza mają być zaopatrzone
gwiazdkami oficerskiemi.

Powyższe przedmioty stanowią własność oficera,
lecz będą przechowywane w formacji macierzystej
i wydawane oficerowi jedynie na ćwiczenia rezerwy.

Konserwacja tego umundurowania jest obowiązkiem
jednostki administracyjnej.

Formacja jest obowiązana wydać powyższe przedmioty
umundurowania zupełnie nowe, zasadniczo
z własnych zapasów użytku bieżącego, w razie braku
— z zapasów wojennych za zezwoleniem dowódcy
O. K.

Przy trudnościach w zaopatrzeniu oficerów w drelichy,
złożą jednostki administracyjne przez filje
Wojsk. Zakładu Zaopatrzenia Int. doraźne zapotrzebowanie,
które będzie zaraz zrealizowane przez
Wojsk. Zakład Zaopatrzenia Int. i Tab, Przydzielone
drelichy obciążą narazie kredyt mundurowy danej
jednostki administracyjnej na następny okres
budżetowy.

[...]

Zezwalam jednostkom administracyjnym na sprzedaż
wszystkim oficerom rezerwy, powołanym na
drugie i dalsze ćwiczenia, z zapasów bieżących po
cenach katalogowych:
1 furażerkę,
1 bluzę drelichową,
1 parę spodni drelichowych,
1 płaszcz sukienny,
1 parę owijaczów sukiennych,
1 parę trzewików juchtowych.

Sprzedaż ta może odbywać się w miarę posiadanych
przez jednostkę administracyjną zapasów, a decyzję
odnośnie samej sprzedaży pozostawiam dowódcy
danej jednostki administracyjnej.

Wpływy, uzyskane ze sprzedaży idą na dochód
ryczałtu mundurowego danej jednostki administracyjnej.
Przed wydaniem oficerowi tych przedmiotów należy
skasować na nich cechy oddziałów.

Piotrek

Ciekawostką jest użycie zwrotu "stanowią własność oficera". Wydaje mi się, że to skrót myślowy, bo była to własność skarbowa, którą jednak oficer mógł nabyć, po zapłacie cen katalogowych. No i co ciekawe, zestaw dopuszczony do sprzedaży nie bardzo dotyczy broni jezdnych.

major Misiaczek

Bardziej trzeba ten zwrot rozumieć "do wyłącznego stosowania" przez oficera. Szeregowcy dostawali klamoty "z ogólnej kupy".
Prawdopodobieństwo zakupów (jeśli już) skarbowych klamotów z magazynu, a nie szytych na miarę w broniach jezdnych było moim zdaniem mizerne. Wink

jarema

Oficerowie rezerwy na mobilizację też Razz

Paweł_39

Ja uważam jednak, że często przeceniamy bronie jezdne. Mowa jest wyżej o wyposażeniu czysto polowym. Umundurowanie garnizonowe rezerwiści broni jezdnych szyli sobie na potęgę, ale z polowym było nieco inaczej. Na polowo oficerowie rezerwy raczej nie byli poszyci jak do ślubu.

Ppor. rezerwy Idziński z 7 DAK poszedł na wojnę w skarbowych spodniach sukiennych i kurtce drelichowej skarbowej.
A tu dla przykładu ppor. rez. Sobieszczanski z 7 DAKu.

Tak wyglądał na garnizonowo

A tak umundurowany poszedł na wojnę 1939 r. w kurtce skarbowej, ale koszuli prywatnej.

major Misiaczek

Zdjęcie wyższe bardzo diaboliczne. To poniżej ewidentnie obozowe. Koszula może być już przysłana z domu, bo z taką na mobilizację na pewno nie przybył. Sad

Paweł_39

A skąd założenie, ze nie przybył na mobilizacje w prywatnej koszuli?

major Misiaczek

Owszem, ale nie z kołnierzykiem. Exclamation

Nawet szeregowy miał zapasową koszulkę, to tym bardziej oficer. Bielizna ma jednak to do siebie, że się wydziera i prócz ciepłej odzieży (np. swetry), właśnie o bieliznę i skarpety prosili jeńcy pisząc do domu. Koszula na obozowym zdjęciu jest ewidentnie cywilna. Przeglądałem sporo obozowych zdjęć i sporo takich się na nich pojawia.
Przy okazji. W związku z problemami żyletkowymi, większość osadzonych oficerów zapuszczała zarosty, których wcześniej nie nosili.

Paweł_39

Widzisz, już wiele razy przekonaliśmy się, aby nic nie twierdzić na pewno. To jaka koszula jest pod mundurem jest zwykle słabo widoczne, bo kołnierza często od żabotu nie sposób odróżnić. Oficerowie, nawet zawodowi używali koszul cywilnych jak najbardziej. Nizej zdjęcie oficera z 7 DAKu w koszuli w kratę. Każdy oficer rezerwy stawiał się do koszar w mundurze - takim jaki miał i taką bielizną na zmianę jaką miał. Zdjęcie Sobieszczańskiego może pokazywać zarówno bieliznę dosłaną, jak i bieliznę zapasową zabraną na wojnę.

Założenie, że kategorycznie nie mógł mieć takiej koszuli jest tak samo prawdziwe, jak to, że nie nosili odznak na polowych (w artylerii we wrześniu nagminne), czy że spruto wszystkie proporczyki.

Ppor Borzęcki z 7 DAK - lipiec 1938 r. na terenie koszar. Nie widać kołnierza, ale ewidentnie cywilna.

major Misiaczek

Koszule w kratę i doszyte własnym sumptem proporczyki (jak powyżej) to działanie obozowe lub partyzanckie. Czasami na zdjęciach są błędne opisy/datacje.

Paweł_39

No zdjęcie Borzęckiego wyżej to raczej nie partyzanka ani obóz Wink

Same zdjęcie pochodzi z kolekcji zdjęć podch. Czermińskiego który wtedy odbywał praktykę letnią w 7 DAK po SPRA. Proporczyki i odznaki pojawiają się we wspomnieniach.

major Misiaczek

Powyżej napisałeś o koszulach w kratę i z kołnierzami wychodzącymi spod kurtek mundurowych. Takich nie tolerowano. Exclamation

Podczas ćwiczeń / zajęć sportowych rezerwiści mogli takich używać, ale nie mieszali tego typu elementów z mundurowymi. Jeśli nie posiadali własnych to musiały wystarczyć im skarbowe.

Paweł_39

Tymczasem, taki podchoraży rezerwy Buchwald, cały skarbowy mundur chowa do walizki i używa sobie cały wrzesień prywatnej garnizonowej gabardyny. Jedna rzecz do manewry rezerwy w czasie pokoju, a druga rzecz to mobilizacja w 48 godzin. Prywatna koszula czy gacie w kratę u podwładnego oficera rezerwy lub podchorążego, czy starego ogniomistrza nie była raczej priorytetowym problemem w polu.

major Misiaczek

Chodzi o coś zupełnie innego. Do głowy tym Panom nie przyszło, żeby "gacie" wyłaziły Im spod kołnierza kurtki mundurowej, bo to podchodziło pod obrazę munduru. Dopiero jak obozowa i okupacyjna bieda zajrzała w oczy, sytuacja mogła się zmienić i dyscyplina rozluźnić. I nie jest to przesadna gloryfikacja tylko wyrobione przyzwyczajenie szacunku do munduru. Przyzwyczajenie i nawyk. Exclamation

Marcin

Michał ale myślę, że pomyliłeś fora. To rzecz jasna że żołnierzowi nic nie wystawało spod kurtki itp. A co do tej gloryfikacji to żołnierz przedwojenny miał także prawo do odpoczynku i wtedy wychodziły spod mundurów sorty cywilne, widać rozpięte kurtki i odpięte guziki, które przedstawił Paweł.
Dodam tylko zdjęcie orkiestry na manewrach w 1930 popatrzcie na żołnierza z prawej:

A tu wypoczywający oficerowie:

Genialne jest też zdjęcie naszego dowódcy dywizjonu, którym teraz nie dysponuję w gaciach - bo przed kąpielom z żołnierzami.

Paweł_39

O to zdjęcie Marcin chodzi? Z tym, czy coś wystawało i jak bywało z bielizną, - nikt nie kwestionuje że mieli srogie zasady, których nam dziś nie wolno naruszać. Tutaj dyskutujemy jednak o historii. Osobiście uważam nadal, że wśród zapasowej bielizny oficera rezerwy spakowanej do walizki na wozie taborowym i taka koszula z kołnierzem, czy niebieskie kalesony mogły się trafić.

A trafiały się też takie sytuacje:

Paweł_39

W Dzienniku Rozkazów 1931 nr 24

Znajdujemy wyjaśnienie do rozkazu zacytowanego na początku wątku.

Umundurowanie nowomianowanych podporuczników
rez. — wyjaśnienia.

W uzupełnieniu rozkazu o umundurowaniu nowomianowanych
podporuczników rezerwy powołanych
na ćwiczenia rezerwy, ogłoszonego w Dz. Rozk. Nr
18/31 poz. 221. — wyjaśniam i zarządzam:

1) Przewidziane w powyższym rozkazie umundurowanie
typu żołnierskiego wydaje nowomianowanemu
podporucznikowi rezerwy ta jednostka administracyjna,
do której został powołany dla odbycia
pierwszych ćwiczeń; umundurowanie to stanowi
własność oficera rez., a zatem w razie przeniesienia
(odkomenderowania) do innej jednostki administracyjnej
zabiera je oficer z sobą, oddając w przechowanie
właściwej jednostki dopiero w chwili zwolnienia
z ćwiczeń.

2) Umundurowania, wydanego nowomianowanym
podporucznikom rezerwy, nie wolno przerabiać na
krój oficerski. Poszczególne przedmioty mundurowe
powinny być starannie dobrane z pośród przepisowych
numerów wielkości tak, aby bez przeróbki były możliwie
najlepiej dopasowane. W razie niemożności
dobrania zupełnie odpowiedniego przedmiotu, może
kwatermistrz jednostki adm. zarządzić uskutecznienie
drobnych poprawek w warsztatach jednostki,
przyczem jednak zasadniczy krój przedmiotu nie
może być zmieniony (analogicznie jak dla podoficerów
zawód. — § 21 pkt c. „Wytycznych do gospodarki
mund. na okres 1931/32").

3) Obuwia nie wolno wogóle przerabiać, natomiast
można wydawać je oficerom rez. bez podbijania
gwoździami ochronnemi.

4) Na kurtkach sukiennych wydawanych nowomianowanym
podporucznikom rez. mają być naszyte
przepisowe patki oficerskie, a na płaszczach łapki;
oznaki te powinny jednostki adm. zakupywać z ryczałtu
mundurowego, podając poniesione na ten cel
wydatki w wykazach wydanego umundurowania łącznie
z kosztem zakupionych gwiazdek oficerskich.

major Misiaczek

Podchorąży przy taczce to nie kara a'la Walerian Łukasiński tylko sypanie kopca (zapewne Piłsudskiego na krakowskim Sowińcu).

Aquire1

[link widoczny dla zalogowanych]

Dotyczy także oficerów rezerwy

Paweł_39

No to już jest zacytowane wyżej Smile

Paweł_39

Dwa zdjęcia nowe.

Na pewno rezerwista w mundurze letnim. Drelich skarbowy, z przesuwkami na naramiennikach. Rząd żołnierski.

A tutaj nie jestem pewien i kategorycznie nikt nie powie. Widać jednak oficera kawalerii lub artylerii w mundurze sukiennym, do tego skórzane karwasze na spodniach.

jarema

To wyżej mi wygląda na kaprala...

Paweł_39

Uhhh, faktycznie. Wrzuciłem z rozpędu, bo podpisane było jako oficer. :/

Piotrek

Ten drugi ma prywatne buty na pewno. A prawidłowa nazwa brzmi rząd jest szeregowych, a nie żołnierski Wink

jarema

Taak. Jeszcze typu angielskiego, z miękkimi cholewami. Starszy rezerwista widać Wink

bolas

Na dolnej focie kurtka raczej na pewno czesankowa, nie wygląda zupełnie na sukienną ...

Paweł_39

Dla mnie sukno Bolas. Spodnie są na pewno sukienne - porównaj kurtkę i spodnie. W czesankowych nie wszywano karwaszy, więc sukienne Wink

jarema

Naszywano

Np. sukienne. I nazywano to "łatą na dupie" Wink

Paweł_39

Tak, dodajmy jeszcze parę wyjątków. Kolejne z tych, za które jak się zabierzemy i zadamy parę pytań to okaże się, że nikt nie widział, tylko ktoś kiedyś powiedział, albo kolejny twór początku lat 20-tych.

Dla mnie na zdjęciu jest mundur sukienny wz.36. Kurtka kompletnie nie różni sie od spodni, ani od sukiennej rogatywki.

jarema

A że sukienny, to ok Wink

Chociaż guziki wyglądają oficersko, ale jakość fotki też może przekłamywać...

Aquire1

Zdjęcie z archiwum M.Bojdoła. Narada oficerów 75 pp.
Pełen przekrój mundurów używanych przez oficerów, łącznie z drelichowymi spodniami i owijaczami.

[link widoczny dla zalogowanych]

Piotrek

Oficerskie spodnie czesankowe też miały karwasze. Widać je na zdjęciach choćby z wyższych kursów instruktorów jazdy z Grudziądza.

bolas

Biała/jasna podszewka w kurtce skarbowej sukiennej wz.36 ? Wątpie ... materiał wygląda na zdecydowanie cieńszy niż typowe sukno. Widać po sposobie łamania i zaginania się materiału. Mam też wrażenie, że lekko połyskuje w słońcu ... cieniutki naramiennik raczej na pewno nie jest sukienny, kołnierzyk też zdecydowanie bardziej szpiczasty niż w skarbowej kurtce sukiennej.

kowalinho

A jesteście pewni, że te leje są skórzane? Ja patrząc na to, jak się układają (prawa noga), powiedziałbym, że są materiałowe..

major Misiaczek

Górne zdjęcie kaprala na koniu (pojedyncze wodze wędzidłowe) Exclamation

Drugie zdjęcie (siedzący oficer) ubrany w mundur z czesanki. Prawdopodobnie mamy do czynienia z garnizonówką "przenicowaną" na polóweczkę. Wiecie dobrze, że była to raczej norma z powodów oszczędnościowych. Materiałowa "łata na dupie" również na to wskazuje. Pamiętajcie, że Oni chodzili w mundurach (w różnych odmianach) "na okrągło. Cool

kiler

Również wydaje mi się, że to czesanka - zaokrąglone klapy kieszeni raczej nie występują w mundurach sukiennych. Wygięcie naramiennika również wskazuje na coś cieńszego niż sukno.

Paweł_39

Ciekawostka po wrześniu 1939 z 7 DAK. Można mowić, że oflag, ale schemat mundurowy bardzo powtarzalny Smile

Sukno + proporczyki.

Piotrek

Ze zdjęć wiemy, że obaj widniejący na zdjęciach oficerowie rezerwy (por. Kolszewski i por. Sobieszczański) mieli własne mundury. Na pewno miał go por. Góralski jako oficer zawodowy. Możliwości są zatem dwie - przebrali się w sukno jeszcze w sierpniu, po przybyciu do koszar (za wyjątkiem Góralskiego, choć i tego nie można wykluczyć)
- poszli na wojnę w prywatnych mundurach i przebrali się w trakcie trwania walk (chociażby dlatego, że mundur mógł się zniszczyć, a wszyscy zostali ranni)
- poszli na wojnę w prywatnych mundurach i przebrali się w sukno mając perspektywę niewoli.

I tak sobie myślę.... Że też nie pomyślałem o tym wcześniej i nie spojrzałem na zdjęcie Kolszewskiego w niewoli. Byłoby już dawno wiadomo, że nasi miel wz. 36 we wrześniu...

major Misiaczek

Naszywanie proporczyków "za drutami" było powszechne. Zwróćcie uwagę, że panom oficerom nie wychodziło to najlepiej. Nie tego Ich uczono. Takie same zdjęcia (z tym samym schematem) posiadam z korpusu 15-stki. Co zaś tyczy się samych mundurów, bywało rozmaicie. Ranni otrzymywali wychodząc ze szpitala "skarbowe" 36-stki (najczęściej). Duża ich ilość dostała się wraz z magazynami w ręce Niemców i skierowali je do obozów jenieckich. Za pośrednictwem Czerwonego Krzyża trafiały do obozów mundury francuskie, szwajcarskie i inne zdobyte przez Niemców na zachodzie Europy. Sukienne "francuzy" były dość podobne do naszych 36-stek, ale sukno jak z koca. Wymieniano więc guziki na polskie i naszywano polskie emblematy (np. proporczyki). Mundury noszone non-stop niszczyły się w błyskawicznym tempie. Później pojawiły się również brytyjskie (starego i nowego wzoru). Nie pamiętam w jakich wspomnieniach trafiłem na wzmiankę, że Niemcy wydawali sorty mundurowe ze śladami reperacji, jak po kulach. Było to bardzo bolesne dla jeńców. Część oddziałów kapitulującej Warszawy i Modlina, jeżeli była taka możliwość, dostawała sorty z magazynów. Sprawy te są więcej niż zawiłe.

Paweł_39

major Misiaczek

Zaraz po szwedzkim potopie. Confused

Nawet kraje, które były w stanie wojny z Niemcami (np. W. Brytania), za pośrednictwem CzK przesyłała (zazwyczaj starego wzoru) umundurowanie dla jeńców. Tylko jeden kraj nigdy nie przekazywał pomocy swoim jeńcom, bo ich nie było - ZSRR. Sad

Paweł_39

W przypadku naszego oficera zawodowego odpada część możliwości. Zaginął 9 września, był oficerem żywnościowym i poruszał się ciężarówką. Wtedy też dostał się do niewoli.

major Misiaczek

Pytanie, z którego roku jest to zdjęcie. Zwróćcie uwagę na jeszcze jeden szczegół. Oficerowie, którzy zazwyczaj nie nosili zarostu, w obozie zapuszczali wąsy, a nawet brody. Źródło tego było prozaiczne: brak żyletek. Razz

Piotrek

Por. Sobieczański nosił wąsy jeszcze przed wrześniem '39.

major Misiaczek

Sobieszczańskiego nie znałem. Mówię o pewnej tendencji. Rodziny same się z tego wyśmiewały pokazując nam zdjęcia przysyłane z oflagów. W muzeum w Dobiegniewie (Oflag II C Woldenberg) jest cała kolekcja takich "pamiątek".

Paweł_39

Zdjecie jest z 1939 r. Por. Góralski nosił wąsy jeszcze przed wojną.

Góralski - oficer zawodowy
[link widoczny dla zalogowanych]

Sobieszczański - oficer rezerwy
[link widoczny dla zalogowanych]

major Misiaczek

Chłop swoje, baba swoje... Confused

Paweł_39

Działa to dokładnie w obie strony :p

kiler

Podchorążowie artylerii też czasem nosili wąsy, a raczej próbowali nosić mimo oficjalnego zakazu i kary 28-dniowego zakazu opuszczania koszar vide historia podch. Henryka Sikorskiego opisana w "Oficerze do zleceń".

major Misiaczek